Afgelopen jaar volgden vierentwintig mensen de opleiding ‘leren organiseren – tools voor maatschappelijke verandering’. Waarom staken ze tijd in het volgen van zo'n intensief traject? Wat blijft hen bij? Wat doen ze er concreet mee?
Emma De Backer (bestuurslid bij JNM), Floor Michielsen (opbouwwerker bij Samenlevingsopbouw Brussel), Hanne Daniels (medewerker bij Uit de Marge), Tobias Pans (groepsbegeleider bij Greenpeace) en Veerle Duflou (actief bij Hart Boven Hard) kijken samen met ons terug op hun deelname. Laat je inspireren en motiveren en neem deel aan de nieuwe opleiding die start in februari 2019.
Een traject volgen van tien avonden én een weekend, dat vergt veel inzet. Waarom wou je dit doen? Wat waren jouw verwachtingen?
Emma: De titel van het traject “tools voor maatschappelijke verandering” sprong in het oog. Dat was voor mij heel aanlokkelijk. Ik ben al enkele jaren op zoek naar manieren om dingen te veranderen maar meestal weet je gewoon niet waar en hoe te beginnen. Die cursus leek me daarvoor ideaal.
Floor: Inderdaad, ik zie veel mensen die gemotiveerd zijn om dingen te veranderen en die grote dromen hebben van waar we naartoe moeten. Maar hoe doe je dat? Ik wilde van mensen met expertise leren hoe je sociale verandering organiseert. Ook de uitwisseling met mensen die actief zijn rond heel andere thema’s sprak me aan. Er is veel versnippering, groepen werken naast elkaar. In het traject werk je samen met mensen die op heel andere domeinen actief zijn, maar je ontdekt dat je toch veel deelt.
Hanne: Ik werk al tien jaar met groepen jongeren en jeugdwerkers, hoe langer hoe meer in de vorm van politiserende trajecten. Veel heb ik al doende geleerd. Nu wilde ik mezelf als groepswerker beter leren kennen en de kans grijpen om nieuwe inzichten, kaders en vragen op te doen. Ik verwachtte ook mijn eigen ervaringen te kunnen bekijken aan de hand van wat we aangereikt kregen. Ik kende de trainers van Tractie en ik wist dat er in die groep expertise zat die ik miste, of in elk geval nog niet voldoende door kon geven.
Tobias: Ik wilde vooral veel praktische tools en methodieken leren die ik dan zou kunnen meenemen naar mijn vrijwilligerswerk bij Greenpeace.
Veerle: Tractie gaf al training en procesbegeleiding bij ons over strategie en over hoe je vergaderingen en besluitvorming organiseert. Hun aanpak sprak me aan en ook ik wilde praktische methodes en tools leren om bij Hart Boven Hard toe te passen.
Hoe kijk je nu op het traject terug? Wat blijft je bij?
Veerle: De kracht van de groep: ik was stomverbaasd dat we in één avond tot een uitgewerkt en origineel actieplan kwamen. De stimulerende leeromgeving was erg fijn. Tijdens het traject konden we onze ideeën spiegelen aan mekaar, er was bereidheid om te leren van mekaar. Wat dit traject uniek maakt is de manier waarop het is georganiseerd. De trainers hadden veel aandacht voor de sfeer en de dynamiek in de groep. Zo stond er bijvoorbeeld altijd iets te eten klaar. Er werd veel input en informatie gegeven, maar op een heel interactieve manier, met concrete voorbeelden, waardoor je creativiteit en eigen denkproces wordt gestimuleerd. Zo herinner ik me de fotomuur met zoveel meer actievormen dan je op het eerste zicht zou bedenken.
Hanne: Ik kijk er met dankbaarheid op terug, en met goesting naar meer. Ik heb hele mooie mensen leren kennen, met wie ik nu nog steeds contact heb. We hebben gesprekken gevoerd die je doorgaans niet voert tijdens de lunch. Ik heb dingen geleerd die ik concreet kan toepassen en me helpen stappen meer strategisch te plannen.
Ik ging bijna elke avond met een hoopvol gevoel en meer energie naar huis.
Emma: Ik kreeg geen pasklaar antwoord op al mijn vragen of een eenvoudig plan dat naar sociale verandering leidt, maar door deze cursus heb ik wel inzicht gekregen in zoveel meer processen en actoren in de maatschappij. De cursus zorgt ervoor dat je door het bos de bomen begint te zien. Je zit ook in zo’n motiverende omgeving: de deelnemers zijn geëngageerd en hebben energie om iets te veranderen, allemaal uit verschillende invalshoeken. Ik ging bijna elke avond met een hoopvol gevoel en meer energie naar huis.
Tobias: Ik heb veel bijgeleerd over hoe sociale verandering werkt, welke rollen er zijn en hoe je aan de slag kan gaan met verschillende tools en methodieken. Een enorme meerwaarde voor mij was de mix aan deelnemers vanuit de milieubeweging, vluchtelingenwerk, strijd voor gendergelijkheid,… Het is boeiend om andere werelden te leren kennen en te horen hoe andere groepen werken. Het sterkte mij ook in mijn overtuiging dat we een 'system change' nodig hebben, en niet de symptomen moeten bestrijden. Het meest blijven me de sessies over privileges en macht bij. Ik ben dat weekend vertrokken met een andere bril.
Samen leren met mensen die niet bij de pakken blijven zitten, maar proberen iets te veranderen, daar gaat veel positieve energie van uit.
Floor: Ook mij blijft vooral het afsluitende weekend bij. Daar focusten we op de dynamiek in groepen en hoe die structurele machtsrelaties in de samenleving reflecteert. Als we naar sociale verandering streven, moeten we ook daaraan werken: hoe we met elkaar omgaan, hoe macht in onze groepen een rol speelt. Daar zijn we concreet mee aan de slag gegaan, en dat heeft bij mij heel wat teweeggebracht. Ik voelde me geïnspireerd. Samen leren met mensen die niet bij de pakken blijven zitten, maar proberen iets te veranderen, daar gaat veel positieve energie van uit.
Gebruik je de opgedane kennis of vaardigheden in jouw maatschappelijke engagementen?
Emma: Zeker! Als we nu vastzitten op een brainstorm tijdens een vergadering of het lukt niet om een probleem of doel te visualiseren, dan grijp ik naar één van de tools die ik heb geleerd tijdens de cursus.
Ik gebruik de praktische tools en modellen bijna dagelijks in mijn werk. Als we vastzitten op een vergadering, dan grijp ik naar één van de tools die ik geleerd heb tijdens de cursus.
Tobias: Dat geldt ook voor mij. Met de lokale groep werken we acties en campagnes uit van het begin tot het einde. Wat ik tijdens het traject geleerd heb, komt dan goed van pas. Soms werken we samen met andere groepen aan dezelfde campagne. De sessie rond ‘rollen in sociale verandering’ helpt ons dan om te zien wat onze rol in het geheel kan zijn. Ik leerde dat onze groep niet alle rollen zelf kan en moet opnemen, maar dat wel iedere rol noodzakelijk is.
Floor: De praktische tools rond strategie en doelstellingen heb ik al vaak toegepast. Bijvoorbeeld in ons nieuwe project waarbij we OCMW-gebruikers ondersteunen, hen helpen om zich te organiseren, om weerbaarder te worden. Binnenkort zit ik ook met collega’s samen op een planningsdag. Daar ga ik zeker enkele van die tools gebruiken.
Hanne: Het brengen van een verhaal geef ik nu een veel prominentere plaats in mijn werk dan vroeger. En ik heb zelf een vereenvoudigde versie van de ‘tactieken-ster’ gemaakt. Die gebruik ik om acties voor te bereiden samen met jongeren in kwetsbare situaties. Het helpt ons om onze acties beter vorm te geven en in een strategisch plan te kaderen.
Veerle: Ik heb de tactieken-ster ook gebruikt op een brainstorm over de Dag tegen Armoede. Het hielp ons om de registers open te trekken. Zo kwamen we tot nieuwe mogelijkheden in plaats van vast te lopen in het ons vertrouwde stramien. Uit de sessies over vergaderen en machtsdynamieken haalde ik de kracht om te blijven werken aan een inclusieve groep. We hebben concrete stappen gezet die de diversiteit in onze groep vergroot en mensen van verschillende achtergronden aanmoedigt om deel te nemen. We hanteren nu bijvoorbeeld quota voor ons dagelijks bestuur, om voor genderevenwicht te zorgen en diversiteit op vlak van leeftijd en etnisch-culturele achtergrond te verzekeren. Op die manier trachten we zelf in de praktijk te brengen hoe we willen dat de maatschappij wordt. Ons netwerk werd zo breder, en we krijgen van meet af aan vanuit veel verschillende invalshoeken input.
Als je mensen wil aanmoedigen om ook zo'n opleiding te volgen, wat zou je hen dan zeggen?
Tobias: Wil je effectiever en gerichter aan sociale verandering werken, volg dan dit traject.
Emma: Als je verandering wil, maar je weet niet waar te beginnen, dan is deze cursus de ideale eerste stap. Deze cursus biedt een kader vanwaaruit je kan vertrekken.
De visie van de trainers op hoe mensen leren is doordacht en verfrissend, heel anders dan we gewend zijn op school.
Floor: Ik raad al mijn collega’s van harte aan om het traject te volgen. De trainers gaan op een heel fijne manier om met leren. Ze hebben niet alle antwoorden, maar reiken onderwerpen aan en activeren mensen om na te denken en van gedachten te wisselen. Hun visie op hoe mensen leren is doordacht en verfrissend, heel anders dan we gewend zijn op school.
Hanne: Gun jezelf dit. Je stoot op blinde vlekken, ontmoet fantastische mensen en leert allerhande kaders en tools die je zullen helpen in je strijd om verandering en sociale rechtvaardigheid. En dit begeleid door een team van lieve, bekwame en open trainers.
Veerle: Hou de data vrij en probeer geen avond te missen, want elke avond is interessant! Als je het in duo kan doen met nog iemand uit je groep of organisatie, is dat echt een aanrader.